Początki Tonsila sięgają czasów wojny, kiedy to w roku 1941 niejaki Hugo Shiemann przenosi wytwórnię sprzętu radiotechnicznego z Berlina do Wrześni. Fabryka otrzymuje nazwę: Lautsprecher Fabrik, Hugo Shiemann, Wreschen, Bahnhofstr 2. Po wyzwoleniu miasta zakłady trafiają pod zarząd Polskiego Radia, zostają zasilone sprzętem radiotechnicznym z likwidowanych fabryk Telefunkena (oddziały w Lesznie, Zielonej Górze, Korzuchowie). Produkcja rusza już 1 maja 1945 roku, a niecały rok później przedsiębiorstwo zostaje przejęte przez Zjednoczenie Przemysłu Radiotechnicznego i zmienia nazwę z Polskie Radio Fabryka Głośników na Państwową Fabrykę Głośników we Wrześni.

 

 

 

 

 

 

 

  Tak wyglądała

  fabryka we Wrześni w 1945 roku

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

Zakład szybko się rozwija, produkcja (na którą składały się głośniki i mikrofony) wzrasta, załoga

powiększa się. W 1951 roku przedsiębiorstwo chlubi się wypuszczeniem milionowego głośnika. Wtedy też zakład rozszerza asortyment o transformatory głośnikowe, a rok później rusza produkcja pierwszych kolumn dźwiękowych (KD-60).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Po 10 latach od uruchomienia zakład ma już ponad tysięczną załogę. We Wrześni zaczynają powstawać silniki elektryczne (selsyny) i pierwsze głośniki do odbiorników telewizyjnych. Rok 1958 to stoisko na Międzynarodowych Targach Poznańskich i pierwsza realizacja zamówień eksportowych (do Czechosłowacji). Dopiero w 1959 roku w nazwie zakładu pojawia się znana nam wszystkim marka – ZWG TONSIL czyli Zakład Wytwórczy Głośników. TONSIL to skrót pochodzący od tonu i silnika (silniki były wytwarzane do 1974 roku). Rok 1960 to dalszy rozwój eksportu i zdobywanie nowych rynków – USA, Grecja, Wietnam.

 

 

Ciekawostką z tego roku jest pierwszy i ostatni Tonsilowski magnetofon szpulowy Wilga-19 – walizkowa obudowa, 15 kg, cena 4950 zł (dla porównania paczka Sportów kosztowała wtedy 3zł, odkurzacz niecałe 3000zł)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Kolejne lata sprzyjają rozwojowi fabryki. Zdobywane są nowe rynki zbytu (np. Francja, Wielka Brytania), unowocześniona zostaje baza techniczna (zakupiono sprzęt pomiarowy firmy Bruel & Kjaer), produkuje się coraz więcej a jakość wyrobów wzrasta. Prawdziwy rozkwit Tonsila przypada na lata 70. Unitra, Diora, Kasprzak czy Gdański Unimor, a nawet produkty polskiej motoryzacji – wszędzie tam znaleźć można było tonsilowskie głośniki. Strzałem w dziesiątkę okazały się zestawy gitarowe. „Mocne uderzenie” z Wrześni wypełniło dźwiękiem sale koncertowe, domy kultury i piwnice. Dzięki stałej obecności na wielu międzynarodowych targach, TONSIL stał się marką rozpoznawalną poza granicami naszego kraju. Niewątpliwie do sukcesu przyczyniły się zakupy licencji i technologii na produkcję głośników (od japońskiego Pionieer'a) oraz na produkcję słuchawek i mikrofonów z Niemiec. Zapożyczone rozwiązania były sukcesywnie modernizowane i ulepszane. W 1973 roku Tonsil doczekał się wreszcie własnej i jedynej w kraju komory bezechowej. Trudno uwierzyć, że do tamtej pory rolę komory spełniał dach jednego z budynków, a pomiary akustyczne były całkowicie uzależnione od warunków pogodowych.

 

 

Tonsilowska komora bezechowa

 

 

 

Koniec lat siedemdziesiątych to ogromy sukces na rynkach zachodnich. Eksport kolumn, m.in. do Francji i USA daje Tonsilowi miejsce w czołówce zakładów „dewizowych”. W 1979 roku rozpoczęto produkcję do dziś najbardziej rozpoznawalnej w Polsce serii kolumn głośnikowych – Altusów.

 

 

 

 

   Kolumny Altus:

   wersja sprzed lat i bardziej  współczesna.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Dobra kondycja zakładów trwała jeszcze 10 lat. Większość produkcji była eksportowana - konkurencyjność zapewniał korzystny kurs złotówki do walut z drugiego obszaru płatniczego. Początek transformacji gospodarczej był początkiem końca firmy. Od 1989 roku Tonsil popada w długi. Wydawać by się mogło, że na zmiany zachodzące w gospodarce zakład reaguje wzorowo – w 1990 przekształca się z przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną, a w 1991 jako jedna z pierwszych pięciu polskich spółek, Tonsil był notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Problemy finansowe doprowadzają jednak w końcu do podziału przedsiębiorstwa na 6 spółek. Tak w 2002 roku powstaje Tonsil Urządzenia Elektroakustyczne Sp. z o.o., dzisiaj istniejąca pod nazwą PRO TONSIL. W kwietniu 2004 roku Sąd zdecydował o ogłoszeniu upadłości wrzesińskiej spółki giełdowej Tonsil SA.

Firma PRO TONSIL po przejęciu części zaplecza technicznego i kadr dawnego Tonsila, została naturalnym kontynuatorem najlepszych tradycji niegdyś największego producenta sprzętu elektroakustycznego w Polsce. Obecnie PRO TONSIL to rozwijające się, wprowadzające na rynek nowoczesne produkty przedsiębiorstwo, z aspiracjami dotarcia do bardziej wymagającej grupy klientów